Gebelikte tiroit hormon taraması ,sadece riski artmış gruba yapılsın diyenler olduğu gibi ,herkezi tanıyalım diyen bir grupta bulunmaktadır .

MUTLAKA TİROİT HORMON TARAMASI YAPILMASI GEREKEN GRUP

1.Tiroid fonksiyon test bozukluğu olanlar

2.Geçirilmiş tiroit cerrahisi olanlar

3.Guatırı olanlar veya disfonksiyon semptomları olanlar

4.Tip 1 diyabet ve diğer otoimmün bozukluğu olanlar

5.Kraniyal radyoterapi öyküsü olanlar

 6.Morbit obezler (40’ın üzerinde vücut kitle indeksi olan)

7.Amiodoron, lityum  kullanan ya da iyotlu kontrast madde kullanımı olanlar

8.Açıklanamayan infertilitesi olanlar

9.Iyot yetersizligi olan endemik bölgelerde yaşayanlar mutlaka tiroit fonksiyon testleri açısından araştırılması gereken gruptur .

Annede tiroid bezinin fazla çalışması da ,az çalışması da gebeliği olumsuz olarak etkiler. Kadınlarda otoimmün hastalıklar daha fazla görülür.Bunun en önemli nedeni , fetüsden yani bebekten ,anneye geçen hücrelerdir .Özellikle fetüsden anneye geçen lenfosit dediğimiz kan hücreleri, anne kanında uzun yıllar kalırlar .Buna fetal mikrokimerizm denir .Bulundukları doku da greft oluşumuna yol açarlar. Eğer bu durum tiroid bezini etkilerse ,otoimmün tiroid hastalıkları meydana gelir.Tiroit bezine karşı oluşan bu oto antikorlar erken gebelik kaybı  ile ilişkilidir .Ancak nadiren bazı otoimmün tiroit bozukluklari gebelikte hafifleyebilir

Gebeliğin ilk 12 haftasında fetusün ( bebeğin)tiroit bezi çalışmaz .Fetüsün tiroit bezi 12. haftadan sonra çalışmaya, yani iyot tutmaya başlar, ancak gerçekten aktif olarak çalışması yani tiroid hormonu salgılaması 18. haftada başlar.Fetüste tiroit bezinin çalışmadığı bu ilk 12 haftada annenin tiroit hormonu olan serbest T4 artar ,dolayısı İle Tsh ve Trh düşer  ve annede fizyolojik hipertiroidi hali oluşur.Annede artan bu serbest T4 fetüse geçerek fetüsdeki ihtiyacı karşılar.Fetüse geçen serbest T4 , fetüsün beyin gelişiminde çok önemli rol oynar.Daha basitçe şöyle anlatabiliriz ;Fetüsün ilk 12 haftada tiroit bezi çalışmaz .Bu dönemde annede fizyolojik olarak serbest tiroid hormonu (serbest T4)artarak fetüse geçer ve bebeğin beyin gelişimine katkıda bulunur Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde de bu geçiş devam eder. Term dediğimiz doğum öncesinde bile , bebeğin kanında dolaşan serbest T4 ün  %30u anne kaynaklıdır .ilk trimesterde Tsh nın üst sınırı 2,5 iken ,ikinci üçüncü trimesterde 3 mIU/ml dir.Gebelikte hem tiroit hormon üretiminde artış hemde börekten İyot kaybında artış nedeniyle;annenin  iyot ihtiyacı artar.Bu nedenle 150 µg /gün iyot takviyesi alınması önerilmektedir. Tsh yüksekliği primer hipotiroidizim düşündürürken,düşüklüğü çoğunlukla normal olarak kabul edilir

Özetle;

Serum Tsh normal ise ; birşey yapmayız

Serum Tsh yüksek ise ; serbest T4 bakarız. Serbest T4 düşük ise primer hipotirodizm kabul edilir. Ve tiroit ilacı başlanır. AntiTPO antikorlarına bakarız.

Tsh yüksek iken, serbest T4 normal ise subklinik hipotiroidi tanısını koyar ve AntiTPO antikorlarına bakarız. Bu durumda ilaç başlamayız , ancak hastayı takibe almak gerekir. Bu kişilerin ilerde de hashimato tiroitine meyilleri artmıştır

Tsh değerinin düşük olduğu hallerde de serbest T4 bakılır.

Serbest T4 yüksek çıkarsa klinik hiper tiroidizim vardır ,

Serbest T4 normal çıkarsa ;subklinik hiper troidizim tanısı konur

Bu 2 durumda da tiroit stümülan (TSHRAb)bakmak gerekir. Bunları graves hastalığını dışlamak gayesi ile bakarız. Gebeliğin ilk 3 ayında fizyolojik hipertiroidi olması normal bir durumd

HİPERTİROİDİ

Gebelikte tirotoksikozların çoğu graves hastalığına bağlıdır.İlk  üç ay içerisinde HCG uyarımı ile, fizyolojik hipertiroidi olduğu için ,graves hastalığı kötüleşir. Bu çok tipik bir durumdur. Gebeliğin ikinci yarısında ise reseptör antikor titresi düştüğünden şiddeti azalır ,ancak postpartum yani doğum sonrası tekrar kötüleşir .Tedavisinde Propisiltiyourasil tercih edilir .Metamizol kullanılmaz .Propisiltiyourasil birinci trimester de de verilebilen bir ilaçtır.Metamizol gebelik esnasında kullanılamaz ;kullanıldığında metimazol embriyopatisi oluşabilir. Koonal atrezi, özafagus atrezisi, aplasia kütis, IUGR,dismorfik yüzgörünümü ile karekterizedir. Bu nedenle gebelikte,PTU tercih edilir. Her 2 ilaçta kaşıntı ve döküntü yapabilir.Karaciğer fonksiyon takibi yapılarak verilmelidir. İki ilaçta gezici Poliartrit ve Lupus benzeri durum meydana getirebilir.Semptomları azaltmak için  Beta Bloker ilaçları da  ilk birkaç hafta kullanmak gerekir .Klinik iyileşme gözlendikten sonra ilaç dozları yavaş yavaş azaltılır.

Hipertiroidisi olan gebelerin tiroit hormon kontrolleri çok önemlidir. Tedavi yapılamazsa yada tedaviye rağmen hipertiroidi devam ediyorsa düşük ihtimali artar. En önemli risk  preterm eylem yani erken doğum riskidir.Ayrıca,gelişme geriliği ve ölü doğum riski belirgin artar. Annede preeklamsi, kalp yetmezliği riski yükselir. Bebekte sağırlık ihtimali 12 kat artar.Tedavi edilmiş hipertiroidik gebelerde preterm doğum ve preeklamsi riski düşer. Ancak normal toplumdan daha fazladır

RADYOAKTİF İYOT TEDAVİSİ

Radyoaktif iyot tedavisi gebelikte kontrendikedir ,asla verilemez .Çünkü verilen doz  fetüsün tiroit bezine de hasar verir.Eğer istenmeden verilmişse ,gebelik sonlandırılması önerilir radyoaktif iyot tedavisi alan bir hastanın ,radyoaktif iyot aldıktan sonraki altı ay içinde gebe kalmaması önerilir.

GEBELİĞE BAĞLI DİĞER HİPERTİROİDİZM NEDENLERİ

1.Hyperemezis gravidarum

2.Çoğul gebelik

3.Molar gebeliktir

Hiperemezis gravidaruma bağlı hipertiroidizim de, hastanın normal hipertiroidi gibi serbest T4,total T4ü yükselir . Tsh ise süprese olur, yani tahlillerde belirgin hipertiroidi olmasına rağmen metabolik semptomları ( klinik bulgusu)yoktur. Klinik bulgu;.çarpıntı ,ellerin terlemesi veya göz bulguları şeklindedir.14:-22 haftalar arasında hormonlar kendiliğinden düzelir ve herhangi bir ilaç tedavisine gereksinimi yoktur.Artan hormon değerleri gebelik için risk faktörü oluşturmaz. Tahlilere baktığımızda tiroit reseptör antikorları negatiftir ,tiroit ultrasonu normaldir ,tiroit ultrasonunda damarlanma artışı bulunmamaktadır ve herhangi bir klinik bulgusu yoktur .Gebelik öncesinde de hastanın herhangi bir gebelik öncesi sendromu yoktur

Bu durum herhangi bir tedaviyi gerektirmez ve gebelik sonuçlarını değiştirmez

HİPOTİROİDİ

Ençok hashimato hastalığında olur. Endemik bölgelerde iyot eksikliğine bağlı meydana gelebilir

Kişi daha önce graves hastalığı olup, tedavisi sonrasında da hipotiroit hale gelebilir

 Subklinik hipotiroidi;Tsh yüksek, T3,T4 normaldir

Klinik Hipotiroidi;Tsh yüksek, T3 ve T4 düşüktür

Tsh ne kadar yüksekse ,fetüsün Kretinizm olma ihtimali (yani zeka geriliği )i o kadar artar.

Hipotiroidi özellikle klinik hipotiroidi ise preeklamsi ve düşük doğum ağırlığı ihtimali belirgin oranda artar.Ayrıca ölü doğum ,dekolman plasenta ( bebeğin eşinin yerinden ayrılması)ve kardiyak disfonksiyon da meydana gelebilir. Subklinik Hipotiroidide ise en çok görülen bulgu düşük doğum ağırlığıdır(%30)

Tedavi almak bu nedenle çok önemlidir.Gebeliğin ikinci yarısında tiroit hormon ihtiyacı %20-30 artar .

POSTPARTUM TİROİDİT

Doğum sonrası ilk bir yılda hastaların %5 -10 unda geçici otoimmün tiroit hastalığı meydana gelir .

İlk etapta tiroit bezinin hasarına bağlı olarak tiroit hormonları yükselir( buna normal ilaçlar cevap vermez, sadece beta bloker ilaç tedavisi yapılır )

ikinci fazla ise tiroidite bağlı olarak Hipotiroidi  meydana gelir

Bu hastaların yaklaşık yarısında ilk trimesterde antiTPO antikorları pozitiftir .Akut dönem geçtikten sonra hastaların %20 ila 30 unda kalıcı Hipotiroidi gelişir. Yani ömürboyu hipotirodik kalırlar ve ilaç kullanmaları zorunlu olur.

Sonuç olarak gebelik öncesi değerlendirme yapmak önemlidir.Yapılmamışsa ,gebeliğin hemen başında tahlillerin değerlendireilerek,gerekiyorsa ilaç tedavisi başlanması hem gebeliğin anne açsından sağlıklı geçmesi ,hemde sağlıklı ve zeki bir nesil oluşumu için önemlidir.

Sağlıklı ,güzel bir bebeği elinize alabileceğiniz,keyifli bir gebelik geçirmenizi dilerim…